समर्थ रामदास स्वामिनी स्थापन केलेली ११ मारुती मंदिरे

समर्थ रामदासांचा दृष्टिकोन:
समर्थ रामदास स्वामी हे एक महान संत होते, ज्यांनी समाजाला आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनाने मार्गदर्शन केले. त्यांच्या शिकवणीत भगवान हनुमान हे शक्ती, शौर्य आणि भक्तीचे प्रतीक होते. लोकांना आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी आणि धर्माची ताकद वाढवण्यासाठी त्यांनी ११ मारुती मंदिरांची स्थापना केली. हनुमानाच्या आराधनेमुळे भक्तांमध्ये प्रचंड ऊर्जा आणि शारीरिक व मानसिक सामर्थ्य जागृत होते, असा समर्थांचा विश्वास होता. ही सर्व मंदिरे सातारा, सांगली, आणि कोल्हापूर या जिल्ह्यांमध्ये आहेत. म्हणजे चाफळ च्या जवळच ही मंदिरे आहेत. ज्योतीबाच्या नावानं चांगभलं – ज्योतिबा मंदिर, कोल्हापूर

समर्थांच्या शिष्या वेणाबाई ह्यांनी पुढील अभंगात ह्या अकरा मारुतींबद्दल उल्लेख आहे :

‘चाफळामाजीं दोन, उंब्रजेसी येक । पारगांवीं देख चौथा तो हा ॥
पांचवा मसूरी, शहापुरीं सहावा। जाण तो सातवा शिराळ्यांत॥
सिंगणवाडीं आठवा, मनपाडळें नववा। दहावा जाणावा माजगांवीं॥
बह्यांत अकरावा, येणें रीतीं गांवा। सर्व मनोरथा पुरवील॥
वेणी म्हणे स्वामी समर्थ रामदास। कीर्ती गगनांत न समावे॥’

११ मारुती मंदिरे व त्यांची स्थाने:

११ मारुती मंदिरे व त्यांची वैशिष्ट्ये

• उंब्रजचा मारुती : कृष्णा नदीच्या काठावर सातारा जिल्ह्यातील उंबराज या गावी शके १५७१ मध्ये येथील मारूतीचे मंदिर स्थापन केले.

• चाफळचा मारुती २ : चाफळ या गावात दोन मारूतीचे मंदिर स्थापित केले ते १५७० साली, या मारुतीला दास मारुती असे म्हणतात.

• पारगावचा मारुती : कराड कोल्हापूर रस्त्यावर जुना पारगाव येथे १५७४ मध्ये ही मारुतीची मूर्ती स्थापित केली.

• बत्तीस शिराळ्याचा मारुती : १५७६ साली सांगली जिल्ह्यात ३२ शिराळा येथे मारुतीची ७ फुट उंच मूर्ती स्थापित केली.

• बहे बोरगावचा मारुती : शके १५७३ साली कृष्णा नदीच्या बेटावर हे मारूतीचे मंदिर स्थापित केले.

• मनपाडळ्याचा मारुती : या मंदिराची निर्मिती १५७३ साली कौलारू मंदिरात साडेपाच फुट उंच मूर्ती स्थापन केली.

• मसूरचा मारुती : शके १५६७ मध्ये मसूर येथील मारुतीची स्थापना केली, ही मूर्ती देखील ५ फुट उंचीची आहे.

• माजगावचा मारुती : या मंदिराची मूर्ती एका दगडावर कोरलेली आहे.

• शहापूरचा मारुती : शहापूरचा मारुती सहा फुट उंचीचा आहे. तसेच हा चुन्याचा आहे. तसेच या मूर्तीच्या डोक्यावरील टोपीला लाल गोंडा आहे.
• शिंगणवाड्याचा मारुती : येथील मूर्ती ही साडे तीन फुट उंचीची आहे, व ही मूर्ती एक डोंगरात गुहेत आहे. हा मारुती बाल मारुती म्हणून प्रसिद्ध आहे. तसेच याला खडिचा मारुती म्हणतात.

• दर्शनासाठी योग्य वातावरण:
  प्रत्येक मंदिर शांत आणि निसर्गाच्या सानिध्यात आहे. भक्त इथे ध्यान आणि आराधनेत मनःशांती मिळवतात.
• आध्यात्मिक कार्यक्रम:
  हनुमान जयंती, वार्षिक उत्सव, आणि प्रवचने यामुळे स्थानिक लोकांना व भक्तांना एकत्र येण्याची संधी मिळते.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

१. समर्थ रामदासांनी ११ मारुती मंदिरे का स्थापन केली?
समाजाला शक्ती, शौर्य, व भक्तीची शिकवण देण्यासाठी त्यांनी ही मंदिरे स्थापन केली.

२. सर्व मंदिरांना भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ कोणता आहे?
हनुमान जयंतीच्या दिवशी या मंदिरांना भेट देणे विशेष योग्य आहे.

३. या मंदिरांना कसे पोहोचायचे?
स्थानीय वाहतुकीच्या मदतीने किंवा खासगी वाहन वापरून या मंदिरांना सहज पोहोचता येते.

४. हनुमानाची उपासना कशासाठी केली जाते?
हनुमान हे शौर्य, बुद्धिमत्ता, आणि भक्तीचे प्रतीक आहे. त्यांनी अडचणींवर मात करण्यासाठी प्रेरणा दिली.

निष्कर्ष:
समर्थ रामदास स्वामींची ११ मारुती मंदिरे ही फक्त धार्मिक स्थळे नाहीत तर ती महाराष्ट्रातील आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक वारशाचे प्रतीक आहेत. या मंदिरांना भेट देऊन आपण त्यातील सकारात्मक ऊर्जा आणि प्रेरणा अनुभवू शकतो.

आपल्याला या लेखात आणखी काही भर घालायची असल्यास मला कळवा! 🙏😊