महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण – ८ अद्भुत पर्यटन स्थळे

महाराष्ट्र हे निसर्गसंपन्न राज्य आपल्या किल्ल्यांसाठी, डोंगररांगांसाठी आणि ऐतिहासिक वारशासाठी प्रसिद्ध आहे. पण या राज्यात एक असा अनुभव आहे जो प्रत्येक निसर्गप्रेमीच्या मनाला कायमचा भुरळ घालतो – तो म्हणजे काजव्यांचा उत्सव. उन्हाळ्याच्या अखेरीस आणि पावसाळ्याच्या सुरुवातीला सह्याद्रीच्या दऱ्या, जंगलं आणि गावं हजारो काजव्यांच्या प्रकाशाने उजळून निघतात. रात्रीच्या अंधारात चमचमणारे हे छोटे जीव जणू आकाशातील तारे जमिनीवर उतरले आहेत असा भास निर्माण करतात.

आजकाल पर्यटक आणि ट्रेकर्स यांच्यात महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण शोधण्याची उत्सुकता वाढली आहे. कारण हा अनुभव केवळ निसर्गदर्शनापुरता मर्यादित नसून, तो एक प्रकारचा आध्यात्मिक प्रवास ठरतो. शांत वातावरण, ग्रामीण जीवनाची झलक आणि काजव्यांचा जादुई प्रकाश यामुळे प्रत्येक प्रवास अविस्मरणीय ठरतो.

पावसाळ्यात नक्की भेट द्या ही ७ रम्य पर्यटनस्थळं – महाराष्ट्रातील पावसाळी पर्यटनस्थळं!

पुरूषवाडी, भंडारदरा, राजमाची, माळशेज घाट, प्रबळमाची यांसारखी अनेक ठिकाणे या नैसर्गिक चमत्कारासाठी प्रसिद्ध आहेत. येथे होणारे Fireflies Festival, कॅम्पिंग आणि नाईट ट्रेक्स पर्यटकांना आकर्षित करतात. स्थानिक ग्रामस्थांच्या होमस्टे मध्ये राहून ग्रामीण संस्कृतीचा अनुभव घेता येतो, तर ट्रेकिंग मार्गांवर काजव्यांचा प्रकाश जणू मार्गदर्शक ठरतो.

जर तुम्हाला निसर्गाच्या जवळ राहून एक वेगळा अनुभव घ्यायचा असेल, तर महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण नक्कीच तुमच्या प्रवास यादीत असावे. हा अनुभव केवळ डोळ्यांना सुखावणारा नाही, तर मनालाही शांतता देणारा आहे.

महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण – यादी

१. पुरूषवाडी (Purushwadi)

पुरूषवाडी हे महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणून सर्वाधिक प्रसिद्ध आहे. अहमदनगर जिल्ह्यातील हे छोटेसे आदिवासी गाव उन्हाळ्याच्या अखेरीस हजारो पर्यटकांना आकर्षित करते. येथे होणारा Fireflies Festival हा महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा काजव्यांचा उत्सव मानला जातो. गावात प्रकाशप्रदूषण अत्यंत कमी असल्यामुळे रात्रीच्या अंधारात हजारो काजवे एकत्र चमकताना दिसतात. स्थानिक ग्रामस्थांच्या होमस्टे मध्ये राहून ग्रामीण जीवनाचा अनुभव घेता येतो.

पर्यटकांना पारंपरिक जेवण, लोककला आणि आदिवासी संस्कृतीची झलक मिळते. कॅम्पिंग, नाईट वॉक्स आणि गाईडेड ट्रेल्समुळे हा अनुभव अधिकच संस्मरणीय ठरतो. पुरूषवाडी हे निसर्गप्रेमी, फोटोग्राफर्स आणि कुटुंबांसाठी आदर्श ठिकाण आहे.

• येथे कसे पोहचाल?: पुरूषवाडी हे मुंबईपासून सुमारे १८० किमी आणि पुण्यापासून २०० किमी अंतरावर आहे. इगतपुरी किंवा घोटी हे जवळचे रेल्वे स्टेशन असून, तिथून स्थानिक टॅक्सी किंवा बसने गावात पोहोचता येते.
• येथे का जावे? पुरूषवाडी हे महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणून सर्वाधिक प्रसिद्ध आहे कारण येथे होणारा Fireflies Festival हा राज्यातील सर्वात मोठा उत्सव आहे. ग्रामीण जीवन, आदिवासी संस्कृती आणि हजारो काजव्यांचा प्रकाश यामुळे हा अनुभव एकमेवाद्वितीय ठरतो.
• वैशिष्ट्ये: महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा Fireflies Festival येथे भरतो.
• का खास आहे: गावातील कमी प्रकाशप्रदूषणामुळे काजव्यांची घनता जास्त आहे.
• कधी जावे: मे अखेर ते जून मध्य.
• अनुभव: स्थानिक ग्रामस्थांच्या होमस्टे मध्ये राहून ग्रामीण जीवनाचा अनुभव घेता येतो.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • रतनगड किल्ला – ट्रेकर्ससाठी लोकप्रिय किल्ला.
  • भंडारदरा धरण व आर्थर लेक – निसर्गरम्य तलाव.
  • अमृतेश्वर मंदिर – ऐतिहासिक व वास्तुशिल्पदृष्ट्या महत्त्वाचे.

२. भंडारदरा (Bhandardara)

भंडारदरा हे सह्याद्री पर्वतरांगांतील एक शांत हिल स्टेशन असून ते महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणून ओळखले जाते. येथे असलेले आर्थर लेक आणि रंधा धबधबा पर्यटकांना दिवसा आकर्षित करतात, तर रात्री काजव्यांचा जादुई प्रकाश या परिसराला स्वर्गीय रूप देतो. तलावाच्या काठावर कॅम्पिंग करताना हजारो काजवे एकत्र चमकताना पाहणे हा अविस्मरणीय अनुभव असतो.

भंडारदरा हे ट्रेकर्ससाठीही लोकप्रिय आहे, कारण येथे रतनगड आणि हरिश्चंद्रगड यांसारखे किल्ले जवळ आहेत. उन्हाळ्याच्या अखेरीस आणि पावसाळ्याच्या सुरुवातीला येथे काजव्यांची संख्या प्रचंड वाढते. शांत वातावरण, थंड हवामान आणि निसर्गरम्य दृश्ये यामुळे भंडारदरा हे कुटुंबीयांसाठी तसेच साहसी प्रवाशांसाठी सर्वोत्तम ठिकाण ठरते.

• येथे कसे पोहचाल?: भंडारदरा हे मुंबईपासून १६५ किमी आणि पुण्यापासून १७० किमी अंतरावर आहे. इगतपुरी हे जवळचे रेल्वे स्टेशन असून, तिथून टॅक्सी किंवा बसने भंडारदऱ्याला जाता येते.
• येथे का जावे? भंडारदरा हे तलाव, धबधबे आणि किल्ल्यांसाठी प्रसिद्ध आहे. पण उन्हाळ्याच्या अखेरीस येथे होणारा काजव्यांचा उत्सव हा निसर्गप्रेमींसाठी स्वर्गीय अनुभव ठरतो. शांत तलावाच्या काठावर कॅम्पिंग करताना काजव्यांचा प्रकाश पाहणे अविस्मरणीय आहे.
• वैशिष्ट्ये: सह्याद्री पर्वतरांगांतील शांत हिल स्टेशन.
• का खास आहे: तलावाच्या काठावर लाखो काजवे एकत्र चमकताना दिसतात.
• अनुभव: कॅम्पिंगसाठी सर्वोत्तम ठिकाण.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • रंधा धबधबा – पावसाळ्यातील आकर्षण.
  • विल्सन धरण – सुंदर दृश्यांसाठी प्रसिद्ध.
  • हरिश्चंद्रगड किल्ला – साहसी ट्रेकसाठी उत्तम.

३. राजमाची (Rajmachi)

राजमाची किल्ला आणि त्याच्या पायथ्याशी असलेले गाव हे ट्रेकर्ससाठी स्वर्ग मानले जाते. पण उन्हाळ्याच्या अखेरीस हे महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणूनही प्रसिद्ध आहे. लोणावळा आणि कर्जत या दोन्ही बाजूंनी येथे पोहोचता येते. रात्रीच्या ट्रेकमध्ये काजव्यांचा प्रकाश जणू मार्गदर्शक ठरतो. श्रीवर्धन आणि मनरंजन या दोन किल्ल्यांच्या पार्श्वभूमीवर चमचमणारे काजवे पाहणे हा एक अद्वितीय अनुभव आहे.

स्थानिक होमस्टे आणि कॅम्पिंग साइट्स पर्यटकांना ग्रामीण जीवनाची झलक देतात. साहसी प्रवाशांसाठी नाईट ट्रेकिंग, कॅम्पफायर आणि काजव्यांचे दर्शन हे एकत्रितपणे अविस्मरणीय ठरते. राजमाची हे निसर्ग, इतिहास आणि साहस यांचा संगम आहे.

• येथे कसे पोहचाल?: राजमाचीला लोणावळा किंवा कर्जत या दोन्ही ठिकाणांहून ट्रेकद्वारे पोहोचता येते. लोणावळा रेल्वे स्टेशनवरून टॅक्सीने उदेवन गावापर्यंत जाऊन पुढे पायी ट्रेक करावा लागतो.
• येथे का जावे? राजमाची हे इतिहास, साहस आणि निसर्ग यांचा संगम आहे. रात्रीच्या ट्रेकमध्ये काजव्यांचा प्रकाश जणू मार्गदर्शक ठरतो. किल्ल्यांच्या पार्श्वभूमीवर चमचमणारे काजवे पाहणे हा अनुभव इतरत्र कुठेही मिळत नाही.
• वैशिष्ट्ये: ट्रेकर्ससाठी स्वर्ग.
• का खास आहे: रात्रीच्या ट्रेकमध्ये काजव्यांचा जादुई प्रकाश मार्ग दाखवतो.
• अनुभव: श्रीवर्धन आणि मनरंजन किल्ल्यांच्या पायथ्याशी काजव्यांचा उत्सव.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • लोणावळा व खंडाळा – हिल स्टेशन अनुभव.
  • विसापूर व लोहगड किल्ला – ऐतिहासिक ट्रेकिंग स्थळे.
  • भुशी धरण – पावसाळ्यातील लोकप्रिय ठिकाण.

४. सिद्धगड वाडी (Siddhagad Wadi)

मुंबईजवळील सिद्धगड वाडी हे तुलनेने कमी परिचित पण अत्यंत सुंदर ठिकाण आहे. हे महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणून हळूहळू लोकप्रिय होत आहे. घनदाट जंगल, डोंगररांगा आणि शांत वातावरण यामुळे येथे काजव्यांचा प्रकाश अधिकच मोहक दिसतो. स्थानिक गाईडसोबत नाईट ट्रेल्स घेतल्यास हजारो काजवे एकत्र चमकताना पाहता येतात. येथे कॅम्पिंगची सुविधाही उपलब्ध आहे. गर्दीपासून दूर, शांत आणि नैसर्गिक वातावरणात काजव्यांचा अनुभव घ्यायचा असेल तर सिद्धगड वाडी हे उत्तम ठिकाण आहे. साहसी प्रवाशांसाठी ट्रेकिंग आणि निसर्गप्रेमींसाठी शांतता – दोन्ही गोष्टी येथे मिळतात.

• येथे कसे पोहचाल?: सिद्धगड वाडी हे मुंबईपासून सुमारे ९० किमी अंतरावर आहे. कर्जत किंवा भिवंडीमार्गे बस व टॅक्सीने येथे पोहोचता येते.
• येथे का जावे? मुंबईजवळ असूनही गर्दीपासून दूर, शांत आणि नैसर्गिक वातावरणात काजव्यांचा अनुभव घ्यायचा असेल तर सिद्धगड वाडी सर्वोत्तम आहे. कमी परिचित असल्यामुळे येथे शांततेत निसर्गाचा आनंद घेता येतो.
• वैशिष्ट्ये: मुंबईजवळील कमी परिचित पण सुंदर गाव.
• का खास आहे: घनदाट जंगलात काजव्यांची प्रचंड संख्या.
• अनुभव: गाईडेड नाईट ट्रेल्स आणि कॅम्पिंग.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • सिद्धगड किल्ला – ऐतिहासिक व ट्रेकिंगसाठी प्रसिद्ध.
  • भिवंडी व कर्जत परिसरातील धबधबे.
  • भातसा धरण – शांत व निसर्गरम्य ठिकाण.

५. प्रबळमाची (Prabalmachi)

प्रबळमाची हे कळावंतीण दुर्गाच्या पायथ्याशी वसलेले पठार असून ते महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणून प्रसिद्ध आहे. येथे पोहोचण्यासाठी छोटासा ट्रेक करावा लागतो, ज्यामुळे साहसी प्रवाशांना अधिक आनंद मिळतो. दरी, कडे आणि हिरवाईच्या पार्श्वभूमीवर चमचमणारे काजवे पाहणे हा एक अद्वितीय अनुभव आहे. प्रबळमाची येथे कॅम्पिंगची उत्तम सोय आहे. रात्रीच्या अंधारात काजव्यांचा प्रकाश जणू आकाशातील तारे जमिनीवर उतरले आहेत असा भास निर्माण करतो. ट्रेकिंग, कॅम्पफायर आणि निसर्गदर्शन यामुळे हे ठिकाण तरुण प्रवाशांमध्ये विशेष लोकप्रिय आहे.

• येथे कसे पोहचाल?: प्रबळमाचीला पोहोचण्यासाठी पनवेल रेल्वे स्टेशनवर उतरावे लागते. तिथून टॅक्सीने थकुरवाडी गावापर्यंत जाऊन पुढे सुमारे १.५ तासांचा ट्रेक करावा लागतो.
• येथे का जावे? प्रबळमाची हे साहसी प्रवाशांसाठी आदर्श आहे. छोटासा ट्रेक, पठारावरील कॅम्पिंग आणि दरीच्या पार्श्वभूमीवर चमचमणारे काजवे – या तिन्ही गोष्टी एकत्र आल्यामुळे हा अनुभव जादुई ठरतो.
• वैशिष्ट्ये: कळावंतीण दुर्गाच्या पायथ्याशी वसलेले गवताळ पठार.
• का खास आहे: दरी आणि कड्यांच्या पार्श्वभूमीवर काजव्यांचा प्रकाश.
• अनुभव: ट्रेकिंग + कॅम्पिंगसाठी उत्तम.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • कळावंतीण दुर्ग – साहसी ट्रेकसाठी प्रसिद्ध.
  • प्रबळगड किल्ला – ऐतिहासिक महत्त्वाचे ठिकाण.
  • पनवेल जवळील कर्नाळा पक्षी अभयारण्य.

६. माळशेज घाट (Malshej Ghat)

माळशेज घाट हे धबधबे, दऱ्या आणि हिरवाईसाठी प्रसिद्ध आहे. पण उन्हाळ्याच्या अखेरीस आणि पावसाळ्याच्या सुरुवातीला हे महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणूनही ओळखले जाते. घाटातील तलाव, धबधबे आणि जंगल परिसरात हजारो काजवे एकत्र चमकताना दिसतात. येथे कॅम्पिंग आणि नाईट वॉक्ससाठी उत्तम सुविधा आहेत.

माळशेज घाट हे पुणे आणि मुंबई या दोन्ही शहरांपासून सहज पोहोचण्याजोगे असल्यामुळे पर्यटकांची गर्दी येथे जास्त असते. निसर्गप्रेमी, फोटोग्राफर्स आणि कुटुंबीयांसाठी हे ठिकाण आदर्श आहे. आपण मुंबई ते माळशेज घाट दरम्यान एका दिवसाच्या ट्रिप ने भेट देऊ शकता

• येथे कसे पोहचाल?: माळशेज घाट हे मुंबईपासून १२५ किमी आणि पुण्यापासून १२० किमी अंतरावर आहे. कल्याण रेल्वे स्टेशनवरून एसटी बस किंवा टॅक्सीने घाटात पोहोचता येते.
• येथे का जावे? माळशेज घाट हे आधीच धबधबे आणि हिरवाईसाठी प्रसिद्ध आहे. पण उन्हाळ्याच्या अखेरीस येथे होणारा काजव्यांचा उत्सव या ठिकाणाला आणखी आकर्षक बनवतो. मुंबई‑पुण्याजवळ असल्यामुळे सहज पोहोचता येते.
• वैशिष्ट्ये: धबधबे, दऱ्या आणि हिरवाईने नटलेले हिल स्टेशन.
• का खास आहे: पावसाळ्याच्या सुरुवातीला काजव्यांचे थवे.
• अनुभव: तलावाजवळील कॅम्पिंग आणि नाईट वॉक्स.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • पिंपळगाव जोगा धरण – सुंदर तलाव.
  • शिवनेरी किल्ला – छत्रपती शिवाजी महाराजांचे जन्मस्थान.
  • अजूबा पर्वत – ट्रेकिंगसाठी उत्तम.

७. भीमाशंकर अभयारण्य (Bhimashankar Wildlife Sanctuary)

भीमाशंकर अभयारण्य हे जैवविविधतेसाठी प्रसिद्ध आहे. येथे दुर्मिळ प्राणी आणि पक्षी आढळतात. उन्हाळ्याच्या अखेरीस हे महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणूनही ओळखले जाते. अभयारण्यात रात्री प्रवेश मर्यादित असला तरी येळवली गावाजवळ काजव्यांचा अनुभव घेता येतो. घनदाट जंगल, शांत वातावरण आणि काजव्यांचा प्रकाश यामुळे हा अनुभव अविस्मरणीय ठरतो. निसर्गप्रेमी आणि फोटोग्राफर्ससाठी हे ठिकाण आदर्श आहे. आपण पुणे ते भीमाशंकर या एक दिवसाच्या ट्रिपचे नियोजन करू शकता

• येथे कसे पोहचाल?: भीमाशंकर हे पुण्यापासून ११० किमी आणि मुंबईपासून २२५ किमी अंतरावर आहे. पुणे किंवा नाशिकहून थेट बस सेवा उपलब्ध आहे.
• येथे का जावे? भीमाशंकर हे जैवविविधतेसाठी प्रसिद्ध आहे. येथे काजव्यांचा अनुभव घेताना दुर्मिळ प्राणी आणि पक्ष्यांचेही दर्शन घडते. निसर्गप्रेमी आणि फोटोग्राफर्ससाठी हे ठिकाण स्वर्ग आहे.
• वैशिष्ट्ये: जैवविविधतेचे केंद्र.
• का खास आहे: काजव्यांसोबतच दुर्मिळ प्राणी जसे की मालाबार जायंट स्क्विरल.
• अनुभव: अभयारण्यात रात्री प्रवेश मर्यादित असला तरी येळवली गावाजवळ काजवे पाहता येतात.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग मंदिर – धार्मिक महत्त्वाचे.
  • हनुमान तलाव व नागफणी पॉईंट – निसर्गदर्शनासाठी.
  • माळशेज घाट – जवळील हिल स्टेशन.

८. पानशेत (Panshet)

पुण्याजवळील पानशेत हे बॅकवॉटर क्षेत्र आहे. येथे शांत वातावरण, तलाव आणि हिरवाई यामुळे पर्यटकांना आकर्षण वाटते. उन्हाळ्याच्या अखेरीस हे महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणून लोकप्रिय झाले आहे. तलावाच्या काठावर कॅम्पिंग करताना काजव्यांचा प्रकाश पाहणे हा एक जादुई अनुभव असतो. कमी खर्चात आणि कमी गर्दीत काजव्यांचा आनंद घ्यायचा असेल तर पानशेत हे उत्तम ठिकाण आहे. कुटुंबीयांसाठी तसेच मित्रांसोबतच्या सहलीसाठी हे आदर्श आहे.

• येथे कसे पोहचाल?: पानशेत हे पुण्यापासून फक्त ५० किमी अंतरावर आहे. पुणे शहरातून थेट बस किंवा टॅक्सीने सहज पोहोचता येते.
• येथे का जावे? पानशेत हे पुण्याजवळील शांत बॅकवॉटर क्षेत्र आहे. कमी खर्चात, कमी गर्दीत आणि शांत वातावरणात काजव्यांचा आनंद घ्यायचा असेल तर हे ठिकाण आदर्श आहे. कुटुंबीयांसोबतच्या सहलीसाठी उत्तम.
• वैशिष्ट्ये: पुण्याजवळील शांत बॅकवॉटर क्षेत्र.
• का खास आहे: कमी खर्चात काजव्यांचा आनंद घेण्यासाठी उत्तम.
• अनुभव: कॅम्पिंग आणि निसर्गभ्रमंती.
• जवळच असलेली पर्यटन स्थळे:
  • सिंहगड किल्ला – ऐतिहासिक व लोकप्रिय ट्रेक.
  • खडकवासला धरण – पिकनिकसाठी उत्तम.
  • तोरणा किल्ला – सह्याद्रीतील सर्वात मोठा किल्ला.

महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाणांना का भेट द्यावी?

महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण ही केवळ पर्यटन स्थळे नाहीत, तर ती निसर्गाशी पुन्हा जोडून घेण्याची एक संधी आहेत. उन्हाळ्याच्या अखेरीस आणि पावसाळ्याच्या सुरुवातीला हजारो काजवे एकत्र चमकताना पाहणे म्हणजे जणू आकाशातील तारे जमिनीवर उतरले आहेत असा अनुभव. या ठिकाणी भेट दिल्यास तुम्हाला ग्रामीण संस्कृती, स्थानिक लोकजीवन, पारंपरिक जेवण आणि सह्याद्रीच्या दऱ्यांमधील शांतता अनुभवता येते.

ट्रेकिंग, कॅम्पिंग आणि निसर्गभ्रमंतीसोबतच काजव्यांचा जादुई प्रकाश हा प्रवास अविस्मरणीय बनवतो. गर्दीपासून दूर, शांत वातावरणात मन:शांती मिळवायची असेल किंवा कुटुंबासोबत एक वेगळा अनुभव घ्यायचा असेल, तर ही ठिकाणे नक्कीच तुमच्या प्रवास यादीत असावीत.

काजव्यांचा अनुभव घेण्यासाठी टिप्स

• टॉर्च किंवा कॅमेऱ्याचा फ्लॅश वापरू नका.
• शांतता राखा, कारण काजवे आवाजाला संवेदनशील असतात.
• स्थानिक गाईडसोबत जाणे सुरक्षित आणि माहितीपूर्ण ठरते.
• कॅम्पिंग करताना पर्यावरण स्वच्छ ठेवा.

FAQs – महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण

प्र.१: महाराष्ट्रात काजवे पाहण्यासाठी सर्वोत्तम महिने कोणते? उ. – मे अखेर ते जून मध्य हा काळ सर्वोत्तम आहे.

प्र.२: काजव्यांचा उत्सव कुठे सर्वात मोठा भरतो? उ. – पुरूषवाडी येथे महाराष्ट्रातील सर्वात मोठा Fireflies Festival भरतो.

प्र.३: काजवे पाहण्यासाठी कोणते ट्रेक प्रसिद्ध आहेत? उ. – राजमाची, प्रबळमाची आणि सिद्धगड वाडी हे ट्रेकर्ससाठी लोकप्रिय आहेत.

प्र.४: कॅम्पिंगसाठी कोणती ठिकाणे उत्तम आहेत? उ. – भंडारदरा, माळशेज घाट आणि पानशेत येथे कॅम्पिंगसाठी उत्तम सुविधा आहेत.

प्र.५: काजव्यांचे फोटो काढता येतात का? उ. – हो, पण फ्लॅश न वापरता, लाँग एक्स्पोजर मोडमध्ये कॅमेरा वापरावा.

निष्कर्ष

महाराष्ट्रातील काजव्यांचे ठिकाण म्हणजे निसर्गप्रेमी, ट्रेकर्स आणि कुटुंबांसाठी एक अविस्मरणीय अनुभव. सह्याद्रीच्या दऱ्या, किल्ले आणि गावांमध्ये रात्री चमकणारे काजवे पाहणे म्हणजे जणू स्वप्नवत प्रवास.

जर तुम्हाला निसर्गाच्या जवळ राहून एक वेगळा अनुभव घ्यायचा असेल, तर या उन्हाळ्यात किंवा पावसाळ्याच्या सुरुवातीला या ठिकाणी नक्की भेट द्या.